Nationale calamiteitenvoorraad
In 2024 werd 38 keer een antidotum uitgeleverd uit de nationale calamiteitenvoorraad van het RIVM. Daarnaast werd 7 keer een antiserum uitgeleverd voor de behandeling van steken of beten door giftige dieren.
Overzicht uitleveringen 2024 uitklapper, klik om te openen
| Antidota | ||
|---|---|---|
| Uitgeleverd voor vergiftiging met: | Aantal* | |
| Silibinine (Legalon SIL®) | Amatoxinen bevattende paddenstoelen | 13 |
| Glucarpidase (Voraxaze®) | Methotrexaat geïnduceerde toxiciteit | 8 |
| Digoxine Fab-fragmenten (DigiFab®) | (Chronische) digoxine-intoxicatie Hartglycosiden bevattende planten | 5 3 |
| Fomepizol (Fomepizole Serb S.A.®) | Toxische alcoholen (koelvloeistof) Disulfiram-ethanol reactie** | 5 1 |
| DMSA (Succicaptal®) | Loodintoxicatie | 2 |
| Hydroxocobalamine (Cyanokit®) | Geen vergiftiging, ter aanvulling ziekenhuisvoorraad i.v.m. tekort | 1 |
* Het aantal uitleveringen is niet altijd gelijk aan het aantal patiënten, omdat voor sommige patiënten meerdere keren antidota wordt uitgeleverd; ** Experimenteel toegepast
| Antisera | ||
|---|---|---|
| Uitgeleverd voor beet van: | Aantal | |
| ViperaTab® | Nederlandse adder | 3 |
| Crofab® | Moccasinslang (exoot) Texaanse ratelslang (exoot) | 1 1 |
| Green pit viper antivenin® | Witlip bamboe adder (exoot) | 1 |
| Viper Venom Antitoxin® (veterinair) | Nederlandse adder | 1 |
Antidota uitklapper, klik om te openen
Met 13 uitleveringen in 2024, was silibinine (Legalon SIL®) het antidotum dat het vaakst werd uitgeleverd. Negen patiënten die met silibinine werden behandeld, hadden een maaltijd met zelfgeplukte amatoxinen bevattende paddenstoelen gegeten. Dit betrof meestal de groene knolamaniet (Amanita phalloides).
In 2024 was het niet altijd mogelijk om de nationale calamiteitenvoorraad aan te vullen, nadat een antidotum was uitgeleverd voor de behandeling van een patiënt. Onder meer door de onrustige geopolitieke situatie was de vraag naar antidota groter dan producenten konden uitleveren. Concreet betekende dit dat er in Nederland een tekort ontstond aan de antidota silibinine, fomepizol en hydroxocobalamine. Uiteindelijk bleek de bestaande voorraad silibinine voldoende om alle patiënten met een vergiftiging door amatoxinen bevattende paddenstoelen te behandelen en eind 2024 is deze weer volledig aangevuld. Ziekenhuizen mogen fomepizol en hydroxocobalamine ook zelf op voorraad houden. De hoeveelheid fomepizol, opgeslagen in de nationale calamiteitenvoorraad bleek in 2024 voldoende om de tekorten van ziekenhuizen op te vangen voor de behandeling van patiënten met een vergiftiging door toxische alcoholen. Het tekort aan fomepizol is grotendeels opgelost in de eerste helft van 2025. Het tekort aan hydroxocobalamine duurt nog voort in 2025. In 2024 is een deel van de nationale calamiteitenvoorraad beschikbaar gesteld aan ziekenhuizen, om zo hun eigen (uitgeputte) voorraad aan te vullen. In tegenstelling tot fomepizol, is voor hydroxocobalamine geen alternatieve behandeling mogelijk. In geval van een vergiftiging met toxische alcoholen kan in plaats van fomepizol ethanol worden toegediend.
Antisera uitklapper, klik om te openen
In 2024 werd 4 keer antiserum uitgeleverd en toegediend voor de behandeling van beten door de Nederlandse adder (Vipera berus). Dit betrof 3 beetincidenten bij mensen en 1 bij een hond.
Verder werd 3 keer antiserum uitgeleverd voor een beet door een exotische gifslang. Dit betrof beetincidenten bij mensen met een Moccasinslang (Agkistrodon taylori), een Texaanse ratelslang (Crotalus atrox) en een Witlip bamboe adder (Trimeresurus albolabris).
De Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM-DVP) houdt in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bijzondere geneesmiddelen voor calamiteiten op voorraad. Het gaat hierbij om vaccins, (stralings)antidota en antisera voor de behandeling van steken en beten door giftige dieren. Uitlevering en toediening van antidota en antisera gaat altijd in overleg met het NVIC.