Namaak-oxycodonpillen met het levensgevaarlijke isotonitazepyne in omloop
Op 14 maart is in Nederland een persoon overleden bij wie vervalste oxycodon pillen zijn aangetroffen. Deze tabletten waren online aangeschaft als pijnmedicatie, zonder medisch voorschrift. Analyse door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft aangetoond dat de pillen geen oxycodon bevatten, maar de zeer potente synthetische opioid isotonitazepyne.
Voor informatie over de behandeling van vergiftigingen met nitazenen (of andere stoffen) kunnen hulpverleners het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) 24/7 bereiken via 088-755 8000 of www.vergiftigingen.info.
Isotonitazepyne is een nitazeen: synthetische opioïden die behoren tot de nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), zoals protonitazeen en isotonitazeen. Naast deze fatale casus, mogelijk als gevolg van blootstelling aan isotonitazepyne, zijn er recentelijk verschillende vergiftigingen met nitazenen bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum gemeld. Deze stoffen zijn extreem potent; sommige varianten activeren de μ-opioïd receptor 40 keer sterker dan fentanyl.1 Dit verhoogt het risico op ernstige gezondheidsproblemen, waaronder fatale overdoses. In andere landen zijn al tientallen overlijdens met nitazenen gemeld.2
Verontreiniging van illegaal verkregen medicatie
In Europa zijn nitazenen aangetroffen in illegaal verkregen medicijnen, zoals oxycodon en benzodiazepinen. Maar ook in designer benzodiazepinen (zoals bromazolam), en in heroïne.2
Patiënten kunnen zo onbewust worden blootgesteld aan nitazenen, wat de kans op ernstige vergiftigingen vergroot. Er kan onverwachts een ernstige bewustzijnsdaling ontstaan, en omdat in de anamnese geen nitazenen naar voren komen, wordt de diagnostiek bemoeilijkt. Overweeg daarom een nitazenenvergiftiging in de differentiaal diagnose bij een onverklaarbare ernstige bewustzijnsdaling, ademhalingsdepressie en hypotensie.
Naast verontreinigingen, zijn er ook gebruikers die specifiek nitazenen aankopen.
Behandeling met naloxon (hoge dosis!)
Vanwege de hoge potentie van nitazenen is de standaard dosis naloxon vaak onvoldoende. Soms is 10 mg naloxon i.v. nodig om de effecten te antagoneren. Dit kan veilig door de dosis geleidelijk te verhogen terwijl voor voldoende ademondersteuning wordt gezorgd. Raadpleeg ons protocol “naloxon toedienen - injectievloeistof” via www.vergiftigingen.info door te zoeken op “naloxon. Zie ook het optitreerschema voor naloxon hieronder.
Aandachtspunten
- Vigilantie: Wees alert op symptomen van een opioïd vergiftiging, vooral bij een onverklaarbaar klinisch beeld met bewustzijnsdaling, ademhalingsdepressie en hypotensie.
- Diagnostiek: Nitazenen worden niet opgepikt in een standaard drugscreening, niet in de urine immunoassay (DOA) en vaak ook niet in een uitgebreidere screening in bloed. Ze zijn moeilijk aan te tonen.
- Behandeling: zoals bij een vergiftiging met andere opioïden, maar dien hogere en/of herhaalde doses naloxon toe. Observeer asymptomatische patiënten minimaal 2 uur; voor patiënten die zijn behandeld met naloxon is na stoppen van naloxon nog minimaal 6 uur observatie wenselijk (naloxon werkt veel korter dan nitazenen).
Red alert
Het Trimbos instituut heeft hierover een Red Alert afgegeven om gebruikers hierover te informeren. Lees hier het nieuwbericht van het Trimbos Instituut:
Figuur 1. Het optitreerschema voor naloxon. (bron: behandelprotocol ‘Naloxon toedienen-injectievloeistof)
Kijk voor de meest recente informatie op www.vergiftigingen.info
Er is (nog) geen stofmonografie over nitazenen, maar het klinisch beeld dat bij een vergiftiging kan ontstaan, is vergelijkbaar met dat van andere opioïden, zoals fentanyl. Hiervoor is een stofmonografie beschikbaar op www.vergiftigingen.info
Het protocol “Naloxon toedienen” is te bekijken door op www.vergiftigingen.info in de zoekbalk “naloxon” in te voeren of door te klikken op “de lijst van behandelingen en protocollen”.
Referenties
- De Vrieze LM, et al. In vitro structure-activity relationships and forensic case series of emerging 2-benzylbenzimidazole 'nitazene' opioids.Arch Toxicol. 2024;98(9):2999-3018. doi: 10.1007/s00204-024-03774-7.
- European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (2024). European Drug Report 2024: Trends and Developments, New psychoactive substances – the current situation in Europe. Nitazenes: a new and growing threat to health. https://www.euda.europa.eu/publications/european-drug-report/2024/new-psychoactive-substances_en#level-8