In Nederland worden op grote schaal drugs geproduceerd in illegale drugslaboratoria. Het woord “laboratoria” is nogal misleidend, omdat het meestal gaat om productie onder ongecontroleerde omstandigheden door ongekwalificeerd personeel in loodsen, fabrieken, schuren of zelfs woningen. Daarbij worden veel verschillende chemicaliën gebruikt, die vaak in grote hoeveelheden onbeschermd worden opgeslagen en verwerkt. Dit kan tot gevaarlijke situaties voor  de productiemedewerkers en de omgeving leiden. Recent werd het NVIC in dit kader geraadpleegd over een aantal opmerkelijk ernstige methanolvergiftigingen.

Methanol is een kleurloze, brandbare en explosieve vloeistof, behorend tot de groep van de alcoholen. Het is een veelgebruikte grondstof in de chemische industrie. Daarnaast wordt het o.a. toegepast als brandstof (alleen of als bijmenging), oplosmiddel en in antivries. In het illegale circuit wordt methanol gebruikt als oplosmiddel bij de productie van diverse synthetische drugs (o.a. XTC en amfetamines). Hoewel beroepsmatige blootstelling aan methanol zeker voorkomt, bijvoorbeeld door inhalatie van methanoldamp, of door huid- of oogcontact met de vloeistof, leidt dit in het algemeen niet tot ernstige methanolvergiftigingen.

Heel anders verging het een aantal mensen tijdens het produceren van drugs. Om de karakteristieke geur van methanol voor de buitenwereld te verbloemen, werden tijdens het productieproces alle ventilatieopeningen en kieren in een loods hermetisch afgeplakt. De tijdens de productie vrijkomende methanoldampen werden urenlang geïnhaleerd, hetgeen uiteindelijk tot zeer ernstige vergiftigingen leidde.

Klinisch beeld bij een methanol-intoxicatie
Binnen 0,5-4 uur  na blootstelling kunnen effecten van methanol optreden. De effecten lijken op een alcohol intoxicatie, en patiënten kunnen lichte ongeremdheid, bewustzijnsdaling en coördinatiestoornissen ontwikkelen. In deze vroege fase wordt vaak geen medische hulp gezocht omdat gezondheidseffecten afwezig, licht of moeilijk vast te stellen zijn. Methanol wordt vervolgens in het lichaam door het enzym alcoholdehydrogenase omgezet in het toxische mierenzuur. Na 12-24 uur is er voldoende methanol omgezet in de toxische metaboliet om effecten als hoofdpijn, braken, duizeligheid en buikpijn te veroorzaken. Een ernstige intoxicatie die niet snel gediagnostiseerd en laat behandeld wordt, kan gekenmerkt worden door visusstoornissen (blindheid), verzuring, ademhalingsdepressie en hartfalen.

Behandeling van een methanol-intoxicatie
In geval van (potentieel) ernstige intoxicaties is het van groot belang zo snel mogelijk de omzetting van methanol in zijn toxische metaboliet te remmen. Zowel ethanol als fomepizol kunnen hiervoor gebruikt worden, waarbij fomepizol duidelijk het middel van eerste keus is. Fomepizol is in Nederland als geneesmiddel geregistreerd. Daarnaast ligt het opgeslagen in de Calamiteitenvoorraad van het RIVM, Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP).  Als toediening van fomepizol is geïndiceerd, bestelt het NVIC dit in samenspraak met de behandelend arts. Het RIVM organiseert vervolgens een spoedtransport (eventueel met 'blauw licht') van het antidotum naar het ziekenhuis waar de patiënt is opgenomen.

Foto: politie.nl