Hoe lood nog steeds onze gezondheid bedreigt

Lood is een zwaar metaal dat vanwege zijn veelzijdige eigenschappen al duizenden jaren door de mens wordt gebruikt. In het Romeinse Rijk was al sprake van grootschalige loodvervuiling en tot en met de 20e eeuw werd lood gebruikt in onder andere verf en benzine. Gedurende de tweede helft van de 20e eeuw werd het besef over de schadelijkheid van lood groter. Met de uitfasering van lood uit benzine en verf en het niet meer gebruiken van lood voor drinkwaterleidingen nam de blootstelling van de bevolking af.

Bronnen van lood

Helaas is intoxicatie door lood nog geen volksgezondheidsprobleem uit het verleden. Er bestaan nog steeds tal van situaties waarin mensen aan schadelijke hoeveelheden lood kunnen worden blootgesteld. Dit is ook te merken aan de verschillende vragen over lood die het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) van het UMC Utrecht blijft krijgen van artsen. De vragen gaan bijvoorbeeld over patiënten die zijn blootgesteld aan lood door bepaalde hobby’s en werkzaamheden. Denk hierbij aan schietsport, solderen met loodhoudend soldeer en het verwijderen van oude loodhoudende verflagen in woningen. Op schietbanen kan blootstelling aan lood plaatsvinden door onder andere vorming van hele kleine looddeeltjes die ingeademd kunnen worden. Kleding kan gecontamineerd raken met loodhoudend stof en het lood kan zo via de kleding worden meegenomen naar huis. Hierdoor kunnen ook gezinsleden worden blootgesteld aan lood. Ook vragen over loodintoxicatie door glas-in-lood werkzaamheden en door smelten van metalen komen geregeld voor.

Het NVIC krijgt zo nu en dan ook vragen over zeer ernstige loodintoxicaties door het gebruik van alternatieve ‘geneesmiddelen’ of voedingssupplementen uit landen als China en India. Dit soort ‘geneesmiddelen’ kunnen verontreinigd zijn met zware metalen, zoals lood. Er kan echter ook opzettelijk lood aan zijn toegevoegd vanwege de vermeende ‘geneeskrachtige’ werkzaamheid. Het is goed om te beseffen dat ook andere importproducten lood kunnen bevatten, zoals specerijen, snoepgoed, speelgoed, servies, tabak en kaarsen.

Loodvergiftiging

Lood oefent zijn schadelijke werking in het lichaam uit op verschillende complexe manieren, zoals door het verhogen van oxidatieve stress en het binden aan eiwitten en enzymen. Het centrale zenuwstelsel is het meest gevoelig voor lood geïnduceerde toxiciteit. Hierbij zijn kinderen vermoedelijk gevoeliger, omdat bij hen de hersenen nog in ontwikkeling zijn.

Na een langdurige blootstelling aan lood duurt het erg lang voordat de concentratie in het bloed genormaliseerd is. Dit wordt veroorzaakt doordat lood opgeslagen wordt in het bot van waaruit het lood langzaam vrijkomt als de blootstelling gestopt wordt. Het lood uit het bot verplaatst zich naar het bloed en dit proces kan tientallen jaren duren. Een loodintoxicatie, met name als deze intoxicatie gedurende een langere tijd heeft plaatsgevonden kan dus jarenlang schadelijke effecten in het lichaam veroorzaken. Stoppen van de blootstelling is de meest effectieve maatregel bij een loodintoxicatie. Bij een loodintoxicatie met ernstige neurologische symptomen kunnen bepaalde medicijnen (chelatoren) ingezet worden. Deze chelatoren vormen complexen met lood in de bloedbaan, die vervolgens met name via de urine uitgescheiden worden. In de meeste gevallen hebben deze medicijnen helaas weinig invloed op de totale tijdsspanne van de loodintoxicatie.
Voorkomen is beter dan genezen is dus bij loodintoxicatie zeker van toepassing!

Voor meer informatie over blootstellingen aan lood kunnen medische professionals het NVIC bellen (088 755 8000) of de website (www.vergiftigingen.info) raadplegen.