Advies bij calamiteiten
Het NVIC houdt zich zowel bezig met acute vergiftigingen bij individuele patiënten als met calamiteiten of incidenten waarbij meerdere personen betrokken zijn. Incidenten ontstaan relatief vaak op de werkvloer of tijdens transport en opslag van giftige stoffen.
Het NVIC is ingebed in de volgende netwerken waarin verschillende kennisinstituten samenwerken om te komen tot een advies om de gevolgen van een incident zoveel mogelijk te beperken.
- het Crisis Expert Team Milieu en Drinkwater (CET-md) dat optreedt bij chemische incidenten
- het Crisis Expert Team Straling en Nucleair (CET-sn) dat optreedt bij incidenten waarbij radioactiviteit een rol speelt
Crisis Expert Team Milieu en Drinkwater uitklapper, klik om te openen
Bij grote en/of complexe incidenten met gevaarlijke stoffen die bedreigend zijn voor de volksgezondheid en het milieu wordt het Crisis Expert Team Milieu en Drinkwater (CET-md) ingeschakeld. Het NVIC neemt samen met andere kennisinstituten, zoals het RIVM, KNMI en NVWA deel aan dit samenwerkingsverband om de overheid met informatie en advies te ondersteunen bij de beheersing van het incident.
Het CET-md bundelt de kennis en informatie van de diverse kennisinstituten tot één samenhangend advies. Dit advies heeft betrekking op de korte en lange termijn effecten voor de mens en het milieu als gevolg van het incident. De autoriteiten kunnen op grond hiervan maatregelen overwegen die de gevolgen van een dergelijk incident zoveel mogelijk beperken.
Het NVIC ondersteunt binnen de CET-md structuur eveneens de Milieu Ongevallen Dienst (MOD) van het RIVM met medisch toxicologische kennis. De MOD maakt risicoschattingen door het meten van gevaarlijke stoffen in lucht, bodem en water en verricht verspreidingsberekeningen.
Wat is de rol van het NVIC in het CET-md?
Crisis Expert Team Straling en Nucleair uitklapper, klik om te openen
Het NVIC verstrekt ook informatie bij incidenten met radioactieve stoffen en ioniserende straling. Dag en nacht is een stralingsdeskundige van het NVIC bereikbaar om professionele hulpverleners snel en efficiënt te informeren over de gezondheidskundige aspecten van dergelijke incidenten.
Informatieverzoeken over beperkte incidenten, bijvoorbeeld de besmetting van een enkel persoon met een radioactieve stof, worden door de dienstdoende NVIC stralingsdeskundige afgehandeld. Meestal volstaat geruststelling omdat er geen of nauwelijks besmetting heeft plaatsgevonden. Als slachtoffers inwendig zijn besmet met radioactieve stoffen, adviseert het NVIC over het nut en de noodzaak van nuclide-specifieke behandelingen, zoals het gebruik van stralingsantidota uit de nationale voorraad bij het RIVM.
Bij grote(re) incidenten is het NVIC onderdeel van het Crisis Expert Team Straling en Nucleair (CET-sn). Het CET-sn bestaat uit de Crisisorganisatie van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) en het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN). Het RGEN is een netwerk van kennisinstituten dat rapporteert en adviseert over de radiologische en gezondheidskundige gevolgen van (dreigende) kernongevallen en andere stralingsincidenten. Het NVIC is hierin verantwoordelijk voor het verstrekken van advies over maatregelen die genomen moeten worden om de gezondheidsrisico's voor hulpverleners en burgers te beperken.
Om ziekenhuizen op weg te helpen bij de voorbereiding op incidenten en om kennis over dit onderwerp te vergroten, stelt het NVIC een aantal documenten ter beschikking.
- Het document ‘Triage en eerste opvang van slachtoffers na stralingsincidenten’ geeft voor de scenario’s ‘vuile bom’ (verspreiding van radioactief materiaal door een explosief), ‘verborgen bron’ (geen verspreiding maar wel bestraling) en ‘transportongeval’ (bestraling en beperkte verspreiding bij onbeheersbare brand), een beknopt en praktisch overzicht over hoe om te gaan met slachtoffers. Het is hierbij voor ziekenhuizen van belang om een goed beeld te krijgen van het type blootstelling na een stralingsincident: betreft het een uitwendige besmetting, inwendige besmetting, uitwendige bestraling, conventioneel trauma of een combinatie hiervan?
- Het document ‘Eigen veiligheid in perspectief’ informeert over de extra aandachtspunten die in geval van decontaminatie van radioactief besmette slachtoffers in acht dienen te worden genomen (ten opzichte van een chemische besmetting), over het risico voor hulpverleners bij contact met de patiënt en welke persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) nodig zijn. Daarnaast zijn aanbevelingen voor de voorbereiding van ziekenhuizen opgenomen.