Veterinaire geneesmiddelen
Veterinaire geneesmiddelen
Het NVIC werd in 2023 telefonisch benaderd voor 698 dieren, met in totaal 732 blootstellingen aan veterinaire geneesmiddelen. Het ging hierbij vooral om honden (54%) en katten (42%). Huisdieren werden vooral blootgesteld aan antimicrobiële en antiparasitaire middelen (411 blootstellingen) en analgetica (109 blootstellingen).
Overzicht uitklapper, klik om te openen
Top 10 - telefoon
| 2023 | 2022 | 2021 | ||
|---|---|---|---|---|
| 1 | Praziquantel | 87 | 95 | 94 |
| 2 | Carprofen | 66 | 67 | 64 |
| 3 | Milbemycine | 64 | 77 | 76 |
| 4 | Pimobendan | 51 | 45 | 32 |
| 5 | Permetrine | 50 | 34 | 48 |
| 6 | Imidacloprid | 47 | 36 | 63 |
| 7 | Meloxicam | 31 | 31 | 35 |
| 8 | Fipronil | 31 | 10 | 16 |
| 9 | Fluralaner | 29 | 15 | 13 |
| 10 | Amoxicilline | 21 | 31 | 24 |
Ontwormingsmiddelen uitklapper, klik om te openen
- In de top 10 staan twee stoffen die binnen de groep ontwormingsmiddelen vallen: praziquantel (87 blootstellingen) en milbemycine (64 blootstellingen). Vaak worden deze stoffen toegepast in combinatie met andere ontwormingsmiddelen en/of middelen tegen vlooien, luizen en teken.
- Ook via www.vergiftigingen.info werd de veterinaire informatie in de monografieën over deze 2 stoffen regelmatig geraadpleegd voor een veterinaire patiënt: 76 maal voor praziquantel en 84 maal voor milbemycine.
- Het NVIC ontving ook af en toe een telefonisch informatieverzoek over mensen die blootgesteld waren aan veterinaire ontwormingsmiddelen (30 blootstellingen in 2023). Ook hierbij ging het vooral om praziquantel (15 blootstellingen) en milbemycine (11 blootstellingen). Meestal ging het om volwassenen die per ongeluk hun eigen medicatie verwisselden met de tabletten van hun huisdieren of kleine kinderen die het per ongeluk innamen.
Ontwormingsmiddelen zijn in Nederland beschikbaar als tabletten of spot-on oplossingen, die op de huid (meestal in de nek) van het dier kunnen worden aangebracht. De actieve stoffen in ontwormingsmiddelen worden over het algemeen goed verdragen, ook na overdosering. Wanneer symptomen ontstaan, zoals bijvoorbeeld braken, kwijlen en sufheid/apathie, zijn deze meestal mild. Bij inname van een spot-on oplossing bijvoorbeeld door het likken van de vacht, moet ook rekening worden gehouden met de toxiciteit van het oplosmiddel (bijvoorbeeld propyleenglycol of benzylalcohol). Om verdere absorptie via de huid te beperken, kan de plek van toediening worden gewassen met lauw water en milde zeep.
Fluralaner uitklapper, klik om te openen
- In de top 10 valt op dat het aantal blootstellingen aan fluralaner gestegen is ten opzichte van eerdere jaren. De 29 blootstellingen in 2023 betroffen zowel honden (14 blootstellingen) als katten (15 blootstellingen).
- Fluralaner, en ook afoxolaner, sarolaner, lotilaner en esafoxolaner, behoren tot de isoxazolines en worden toegepast ter voorkoming en behandeling van vlooien-, luizen- en tekeninfestaties. In totaal werd het NVIC in 2023 geraadpleegd over 58 blootstellingen aan isoxazolines; ruim de helft betrof een product dat alleen een isoxazoline bevatte (62%), de overige blootstellingen betroffen combinatieproducten met ontwormingsmiddelen.
Onderzoek van de Engelse Veterinary Poisons Information Service (VPIS) en het NVIC laat zien dat sinds de toelating van isoxazolines in 2014 er meerdere gevallen zijn gerapporteerd waarbij honden en katten neurologische effecten (vooral spiertrekkingen en incoördinatie (ataxie)) ontwikkelden na gebruik van deze middelen. Incidenteel werden ook epileptische insulten waargenomen. Deze symptomen ontstonden zowel na therapeutische doseringen als na overdoseringen [Bates et al., 2024].
Bij honden en katten kunnen symptomen van isoxazolines binnen enkele uren na toediening ontstaan, echter soms ook meer dan een dag later (24 tot 36 uur na toediening). Als vergiftigingsverschijnselen pas laat ontstaan worden deze niet altijd geassocieerd met de toediening van isoxazolines. Mogelijk worden neurologische bijwerkingen hierdoor minder vaak gerapporteerd.
Permetrine uitklapper, klik om te openen
- In 2023 werd het NVIC telefonisch geraadpleegd over 50 blootstellingen van (huis)dieren aan permetrine bevattende middelen tegen vlooien, luizen en teken.
- Permetrine blootstellingen werden vaker gerapporteerd bij katten (37 blootstellingen) dan bij honden (13 blootstellingen).
Permetrine wordt veterinair toegepast als anti-vlooien, anti-teken en anti-luizenmiddel, vaak in combinatie met andere middelen (bv. imidacloprid, fipronil of pyroxyfen en dinotefuran) [Diergeneesmiddelen informatiebank]. Deze middelen hebben een direct effect (behandeling van vlooieninfestatie) en hebben ook een preventieve werking. Permetrine is voor honden en katten beschikbaar als shampoo. Voor honden zijn ook spot-on producten, die direct op de huid (vaak in de nek) worden aangebracht, en een huidspray verkrijgbaar. Voor humaan gebruik is permetrine geregistreerd voor de behandeling van schurft (scabiës) en is het beschikbaar als luizenshampoo.
Vooral katten zijn gevoelig voor de effecten van permetrine, doordat zij deze stof minder goed kunnen afbreken en uitscheiden. Vooral wanneer de spot-on producten voor de hond bij een kat worden toegepast, kunnen symptomen, zoals speekselvloed, braken, diarree, verminderde eetlust, tremoren, agitatie, angst en desoriëntatie, ontstaan. Ook bij gebruik volgens voorschrift kunnen bij katten al symptomen ontstaan, deze kunnen 1 tot 3 dagen aanhouden.