Arbeidsintoxicaties en calamiteiten met giftige stoffen
Arbeidsintoxicaties en calamiteiten met giftige stoffen
Het aantal aan het NVIC gemelde arbeidsintoxicaties is toegenomen van 921 in 2022 naar 1.096 in 2023. Bij deze arbeidsintoxicaties waren 1.202 patiënten betrokken, met in totaal 1.301 blootstellingen aan toxische stoffen. Het NVIC werd in 2023 ingeschakeld bij 46 grotere (bedrijfs)ongevallen en calamiteiten.
Arbeidsintoxicaties uitklapper, klik om te openen
- In 2023 betroffen de meeste arbeidsintoxicaties volwassenen van 18 tot en met 65 jaar (96%). De overige 4% waren adolescenten van 13 tot en met 17 jaar en personen ouder dan 65 jaar.
- Bij de meeste arbeidsintoxicaties was sprake van blootstelling aan industriële chemicaliën (44%), gevolgd door huishoudmiddelen (25%).
- De meeste arbeidsintoxicaties ontstonden door inademing van een gas, damp of poeder, dat per ongeluk vrijkwam tijdens werkzaamheden (38%). Ook huid- en oogcontact werden regelmatig gerapporteerd (respectievelijk 25% en 22%).
In 2016 tot en met 2022 ontving het NVIC meer dan 5400 meldingen over arbeidsintoxicaties. Tussen 2016 en 2019 was er sprake van een significante toename van het aantal meldingen, gevolgd door een stabilisatie tijdens de coronapandemie (2020-2021). In 2022 nam het aantal gemelde arbeidsintoxicaties weer toe en in 2023 leek deze stijging zich voort te zetten.
Bij de meeste arbeidsintoxicaties waarover het NVIC wordt geraadpleegd, gaat het om kleinschalige incidenten, waarbij slechts één persoon is blootgesteld, zonder verdere betrokkenheid van hulpdiensten. Oorzaken van arbeidsintoxicaties zijn bijvoorbeeld het niet of onvoldoende gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen (beschermende kleding, handschoenen, veiligheidsbril, mondmaskers) of onvoldoende kennis over de gevaren van de stoffen waarmee men werkt [Wijnands et al., 2022].
Calamiteiten uitklapper, klik om te openen
- Bij de 46 grotere (bedrijfs)ongevallen en calamiteiten waren tenminste 297 personen blootgesteld. Dit is het aantal personen dat bij het NVIC bekend is; het daadwerkelijke aantal blootgestelde personen kan hoger zijn geweest.
- In 2023 werd het NVIC bij 1 incident direct via het Crisis Expert Team milieu en drinkwater (CET-md) om advies gevraagd.
Bij (grotere) bedrijfsongevallen en calamiteiten zijn vaak meerdere personen tegelijk blootgesteld en bestaat de kans op verspreiding van gevaarlijke stoffen in de omgeving. Vaak zijn dit incidenten op de werkvloer of transport-, overslag- en/of opslagincidenten, waarbij mens en milieu in contact komen met gevaarlijke stoffen.
Binnen de calamiteitenstructuur in Nederland heeft het NVIC een signalerende en adviserende rol. Bij calamiteiten kan het NVIC proactief te werk gaan en kan er intern worden opgeschaald. Op deze manier kunnen acute gezondheidsvragen van hulpverleners in het veld, bij de huisarts en in het ziekenhuis snel worden beantwoord.
Daarnaast is het NVIC onderdeel van het Crisis Expert Team milieu en drinkwater (CET-md). Dit kennisnetwerk, gefaciliteerd vanuit het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (DCC-IenW), omvat acht instituten. Het NVIC neemt deel als klinisch toxicologisch kenniscentrum, en kan bij blootstelling aan gevaarlijke stoffen adviseren over te verwachten acute gezondheidseffecten, de benodigde medische behandeling van slachtoffers en te nemen maatregelen om gezondheidseffecten te beperken. Daarnaast kan het NVIC ook assisteren bij het uitgeven van antidota uit de nationale calamiteitenvoorraad van het RIVM.
Het NVIC heeft regelmatig overleg met één of meerdere van de andere deelnemende kennisinstituten, zonder activatie van het gehele CET-md.